widziana w art. 90 ust. 2 jest związana z wyższymi wymaganiami formalnymi niż w przypadku nowelizacji Konstytucji. Ponadto, w razie wyboru przez Sejm procedury referendalnej, odesłanie w art. 90 ust. 3 do art. 125 Konstytucji do-tyczącego referendum ogólnokrajowego „w sprawach o szczególnym znaczeniu 1. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach. 2. Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. l, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. 3. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125. 4. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Prezentowane opracowanie zawiera analizę treści art. 18 Konstytucji RP podejmowaną z perspektywy ogólniejszej, to znaczy w odniesieniu do wszystkich elementów treści normatywnej tego przepisu. Institution: Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie Year of publication: 2010 Source: Show Pages: 85-101 DOI Address: PDF: ppk/04/ Progressing integration processes in Europe generate the need to create legal mechanisms determining relations of the domestic law with the acts of foreign official authority. Polish constitutional legislator created appropriate regulation in the article 90 of Constitution. Present study describes issues associated with handing over of state agencies competences for international organizations and bodies. In the beginning there was made an explanation who can hand over competences and whom is qualified to hand them over for. Considering the explanation of doctrine and the judicial decisions of The Constitutional Tribunal there was showed, which of competences could be handed over and which of them constitutes the inviolable hard core of the national sovereignty. Hereinaf- ter there was made analysis of modes of giving consent to the ratification of an international agreement based in article 90, determining their mutual location. Next there were analyzed the role and participation of the President in the rati- fication process. On the basis of made arrangements there was taken an attempt of evaluation of the contemporary constitutional regulation, formulating appro- priate conclusions de lege ferenda. Przekazanie kompetencji organów władzy państwowej na podstawie art. 90 Konstytucji RP. Zagadnienia wybrane Postępujące w Europie procesy integracyjne implikowały konieczność wykształcenia prawnych mechanizmów określających relacje prawa wewnętrznego z aktami obcej władzy publicznej. Polski ustrojodawca stworzył stosowną regulację, ujmując ją w ramy art. 90 Konstytucji. Artykuł podejmuje związane z tym zagadnienia dotyczące przekazywania kompetencji organów państwowych organizacjom i organom międzynarodowym. Na wstępie wyjaśniono, kto może przekazać określone kompetencje oraz komu można je przekazać. Uwzględniając poglądy doktryny i orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego wskazano, co stanowi przedmiot przekazania, oraz które kompetencje stanowią nienaruszalny trzon suwerenności państwowej. W dalszej części dokonano analizy trybów wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej na podstawie w art. 90, określając ich wzajemne usytuowanie. Następnie poddano analizie rolę i udział Prezydenta w procesie ratyfikacji. Na podstawie dokonanych ustaleń podjęto próbę oceny współczesnej regulacji konstytucyjnej, formułując stosowne wnioski de lege ferenda. REFERENCES: Literature: Banaszak B., Konstytucja Europejska a Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2004. Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009. Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 1999. Barcz J., Akt integracyjny Polski z Unią Europejską w świetle Konstytucji RP, „Państwo i Prawo” z. 4, 1998. Barcz J., Akt integracyjny Polski z Unią Europejską, „Państwo i Prawo” 1998, z. 4. Barcz J., Konstytucyjnoprawne problemy stosowania prawa Unii Europejskiej w Polsce w świetle dotychczasowych doświadczeń państw członkowskich, [w:] Prawo międzynarodowe i wspólnotowe w wewnętrznym porządku prawnym, pod red. M. Kruk, Warszawa 1997. Biernat S., Constitutional Aspects of Poland’s Future Memberschip in the European Union, „Archiv des Völkerrechts” Band 36, Heft 4, 1998. Chruściak R., Ratyfikacja Traktatu z Lizbony. Spory polityczne i prawne, Warszawa 2010. Działocha K., Uwagi do art. 90 Konstytucji, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, pod red. L. Garlickiego, t. I, Warszawa 1999. Działocha K., Podstawy prawne integracji Polski z Unią Europejską w pracach nad nową konstytucją, „Państwo i Prawo” z. 4 - 5, 1996. Garlicki L., Kilka uwag o konstytucyjnych aspektach przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, [w:] Konstytucja. Wybory. Parlament. Studia ofiarowane Zdzisławowi Jaroszowi, pod red. L. Garlickiego, Warszawa 2000. Garlicki L., Normy konstytucyjne relatywnie niezmieniane, [w:] Charakter i struktura norm Konstytucyjnych, pod red. J. Trzcińskiego, Warszawa 1997. Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2007. Garlicki L., Uwaga nr 12 do art. 121 Konstytucji, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, pod red. L. Garlickiego, t. II, Warszawa 2001. Granat M., Suwerenność narodu a proces integracji europejskiej, [w:] Studia z prawa konstytucyjnego. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Wiesławowi Skrzydle, pod red. J. Posłusznego, J. Buczkowskiego, K. Eckhardta, Przemyśl - Rzeszów 2009. Jaskiernia J., Główne problemy procesu integracji europejskiej w debatach publicznych poprzedzających referendum akcesyjne w Polsce, [w:] Tradycje, przemiany, dążenia w procesie integracji europejskiej, pod red. B. Burlikowskiego, W. Rechlewicza, W. Słomski, Kielce 2003. Jaskiernia J., Konstrukcja art. 90 ust. 1 Konstytucji RP a problem określenia tzw. „jądra suwerennościowego”, [w:] Dziesięć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, pod red. E. Gdulewicz, H. Zięby - Załuckiej, Rzeszów 2007. Jaskiernia J., Prawnokonstytucyjny kontekst akcesji Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej, [w:] Prawo wyborcze Rzeczypospolitej Polskiej i problemy akcesji Polski do Unii Europejskiej, pod red. A. Sylwestrzaka, Olsztyn 2003. Jaskiernia J., Ustawowe dylematy referendum akcesyjnego w Polsce, [w:] Wymiar społeczny członkostwa Polski w Unii Europejskiej, pod red., T. Mołdawy, Wojtaszczyka, A. Szymańskiego, Warszawa 2003. Jaskiernia J., Wielka, duża i mała ratyfikacja - typy procedur wyrażania zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej przez Prezydenta w świetle Konstytucji RP, [w:] Instytucje prawa konstytucyjnego w dobie integracji europejskiej. Księga jubileuszowa dedykowana prof. Marii Kruk - Jarosz, pod red. J. Wawrzyniaka, M. Laskowskiej, Warszawa 2009. Jaskiernia J., Wpływ integracji z Unią Europejską na funkcję ustawodawczą Sejmu RP, „Studia Prawnicze” nr 3, 2006. Kędzia Z., Opinia: w sprawie wybranych aspektów prawnych ratyfikacji umowy międzynarodowej, „Przegląd Sejmowy” nr 1, 2009. Koeck EU Law and National Constitutions - the Austrian Case, [w:] FIDE XX Congres London, Volume 1, London 2002. König D., Die Übertragung von Hoheitsrechten im Rahmen des europäischen Integrationsprozesses - Anwendungsbereich Und Schranken des Art. 23 des Grundgesetzes, Berlin 2000. Kranz J., Wyrozumska A., Kilka uwag o umowie polsko - amerykańskiej w sprawie tarczy antyrakietowej, „Państwo i Prawo” z. 7, 2009. Kruk M., Konstytucja narodowa a prawo europejskie: czy Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej wymaga zmiany, [w:] Konstytucja dla rozszerzającej się Europy, pod red. E. Popławskiej, Warszawa 2000. Kruk M., Tryb przystąpienia Polski do Unii Europejskiej i konsekwencje członkostwa dla funkcjonowania organów państwa, [w:] Otwarcie Konstytucji RP na prawo międzynarodowe i procesy integracyjne, pod red. K. Wójtowicza, Warszawa 2006. Kubuj K., Opinia: W sprawie wybranych aspektów prawnych ratyfikacji umowy międzynarodowej, „Przegląd Sejmowy” nr 1, 2009. Laskowska M., Sokolewicz W., Procedura zmiany Konstytucji RP na tle porównawczym, „Studia Prawnicze” nr 2, 2002. Masternak - Kubiak M., Przestrzeganie prawa międzynarodowego w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Kraków 2003. Mik C., Powierzenie Unii Europejskiej władzy przez państwa członkowskie i jego podstawowe konsekwencje prawne, [w:] Suwerenność a ponadnarodowość a integracja europejska, pod red. J. Kranza Warszawa 2006. Mik C., Przekazanie kompetencji przez Rzeczpospolitą Polską na rzecz Unii Europejskiej i jego następstwa prawne (uwagi na tle art. 90 ust. 1 Konstytucji), [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku a członkostwo Polski w Unii Europejskie, pod red. C. Mika, Toruń 1999. Mik C., Wkład Unii Europejskiej w rozwój prawa międzynarodowego publicznego (zarys problematyki), [w:] Pokój i sprawiedliwość przez prawo międzynarodowe. Zbiór studiów z okazji sześćdziesiątej rocznicy urodzin Profesora J. Gilasa, pod red. C. Mika, Toruń 1997. Radziewicz P., Przedmiot ustawy ratyfikacyjnej wyrażającej zgodę na przekazanie organizacji międzynarodowej kompetencji organów władzy państwowej, [w:] Instytucje prawa konstytucyjnego w dobie integracji europejskiej. Księga jubileuszowa dedykowana prof. Marii Kruk - Jarosz, pod red. J. Wawrzyniaka, M. Laskowskiej, Warszawa 2009. Skotnicki K., Opinia w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o referendum ogólnokrajowym, „Przegląd Sejmowy” nr 2, 2009. Sokolewicz W., Opinia: W sprawie wybranych aspektów prawnych ratyfikacji umowy międzynarodowej, „Przegląd Sejmowy” nr 1, 2009. Sokolewicz W., Ustawa ratyfikacyjna, [w:] Prawo międzynarodowe i wspólnotowe w wewnętrznym porządku prawnym, pod red. M. Kruk, Warszawa 1997. Sokolewicz W., Uwaga nr 28 do art. 219 Konstytucji, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, pod red. L. Garlickiego, t. IV, Warszawa 2005. Sokolewicz W., Uwaga nr 5 do art. 235 Konstytucji, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, pod red. L. Garlickiego, t. II, Warszawa 2001. Szmyt A., Opinia w sprawie ratyfikacji Traktatu z Lizbony, „Przegląd Sejmowy” nr 2, 2009. Tuleja P., Zasady konstytucyjne, [w:] Konstytucjonalizacja zasad i instytucji ustrojowych, po red. P. Sarneckiego, Warszawa 1997. Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Warszawa 2000. Winczorek P., Opinia: W sprawie wybranych aspektów prawnych ratyfikacji umowy międzynarodowej, „Przegląd Sejmowy” nr 1, 2009. Witkowska K. M., Konstytucyjnoprawny wymiar członkostwa Polski w Unii Europejskiej, [w:] Prawo konstytucyjne, pod red. Z. Witkowskiego, Toruń 2006. Witkowski Z., Wybrane zasady prawa konstytucyjnego Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Prawo konstytucyjne, pod red. Z. Witkowskiego, Toruń 2006. Wojtyczek K., Przekazywanie kompetencji państwa organizacjom międzynarodowym, Kraków 2007. Wyrozumska A., Umowy międzynarodowe, teoria i praktyka, Warszawa 2006. Wyrzykowski M., Miejsce prawa międzynarodowego w wewnętrznym porządku prawnym (wybrane zagadnienia), [w:] Konstytucja Federalna Szwajcarskiej Konfederacji z 1999 r. i Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r., pod red. Z. Czeszejko - Sochackiego, Białystok 2001. Zubik M., Opinia: W sprawie wybranych aspektów prawnych ratyfikacji umowy międzynarodowej, „Przegląd Sejmowy” nr 1, 2009. Artykuł 90 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (ustawy zasadniczej) jest zdefiniowany nie tylko w orzecznictwie, ale również i w doktrynie, jako podstawa prawna przystąpie- nia państwa członkowskiego (m.in. Polski) do organizacji międzynarodowej. Przed kilkunastu dniami Sejm debatował w pierwszym czytaniu nad prezydenckim projektem zmian w Konstytucji RP i odesłał ten projekt do dalszych prac w komisji. Najważniejszą częścią propozycji złożonej przez prezydenta Bronisława Komorowskiego jest bez wątpienia wprowadzenie do naszej ustawy zasadniczej nowego rozdziału – Xa zatytułowanego: „Członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej”. Dodanie do niej odrębnego fragmentu poświęconego tej kwestii jest rozwiązaniem, które należy uznać za trafne. Istotnie, udział Polski w Unii Europejskiej ma wymiar ustrojowy i powinien być należycie potraktowany przez akt, który ustroju dotyczy – to jest przez konstytucję. Podobnie postąpiła już wcześniej Francja, która do swojej konstytucji z 1958 r. dodała w 1993 r. rozdział XV „O Wspólnotach Europejskich i Unii Europejskiej”. [srodtytul]Prawa i obowiązki[/srodtytul] Nie jest moim zamiarem analizowanie całości proponowanych przez prezydenta postanowień rozdziału Xa, lecz krytyczne ustosunkowanie się jedynie do dwóch przepisów, które ten rozdział otwierają, to jest do art. 227a i 227b. Pierwszy z nich brzmi następująco: „Rzeczpospolita Polska jest członkiem Unii Europejskiej, która szanuje suwerenność i tożsamość narodową państw członkowskich, respektuje zasady pomocniczości, demokracji, państwa prawnego, poszanowania przyrodzonej i niezbywalnej godności człowieka, wolności i równości oraz zapewnia ochronę wolności i praw człowieka porównywalną z ochroną tych wolności i praw w konstytucji”. Założyć należy, że tak jak wszystkie inne przepisy ustawy zasadniczej, tak i ten posiada znaczenie normatywne, to znaczy nie jest ani opisem faktów, ani deklaracją programowo-polityczną, lecz ustanawia określone prawa i/lub obowiązki adresowane do wskazanych w nim podmiotów. Proponowany przepis stwierdza przede wszystkim, że „Rzeczpospolita jest członkiem Unii Europejskiej”. Oznaczać to może, że kraj nasz bierze na siebie wszelkie obowiązki i przyjmuje prawa, jakie wynikają z tej przynależności, a ewentualne wystąpienie z Unii musiałoby się dokonać wedle konstytucyjnie ustalonej procedury. Rzeczywiście, projekt prezydencki taką procedurę przewiduje (art. 227k). Nie wchodząc w szczegóły, powiedzieć można, że jest ona, co do zasad, wzorowana na procedurze przystąpienia do Unii. [srodtytul]Wartości[/srodtytul] O ile do cytowanego wyżej fragmentu art. 227a nie można wnosić zastrzeżeń, to już dalsza jego część rozpoczynająca się od słów: „która szanuje...” takie zastrzeżenie wywołuje. Mamy tu bowiem do czynienia z wymienieniem wartości, na których opiera się polska konstytucja i które znalazły już wyraz albo w jej preambule, albo w licznych przepisach szczegółowych – zwłaszcza w rozdziale I i II. Autopromocja Specjalna oferta letnia Pełen dostęp do treści "Rzeczpospolitej" za 5,90 zł/miesiąc KUP TERAZ Przypominanie ich ponownie nie jest potrzebne – są bowiem dostatecznie znane i nie budzą wątpliwości. Co jednak ważniejsze, art. 227a jest tak sformułowany, iż wywołuje wrażenie, że ustanawia normę nakładającą na Unię Europejską obowiązek szanowania wymienionych w nim wartości. [wyimek]Czy jest dopuszczalne, aby konstytucja państwa członkowskiego Unii mogła jednostronnie określać, jakie wartości i zasady respektować ma ta organizacja?[/wyimek] Nie wątpię, że Unia nie ma zamiaru ich naruszać. Daje temu wyraz w licznych swoich dokumentach jurydycznych, w traktacie o Unii Europejskiej (tytuł I, art. 1a, art. 6) i w karcie praw podstawowych (np. preambuła). Ale czy jest dopuszczalne, aby konstytucja państwa członkowskiego Unii mogła jednostronnie określać, jakie wartości i zasady respektować ma ta organizacja? Takie kwestie reguluje się w drodze wielostronnego porozumienia jej uczestników. [srodtytul]Najwyższy akt[/srodtytul] Autor projektu w uzasadnieniu do tego postanowienia twierdzi, że jest ono skierowane do władz polskich i określa „zasadnicze kierunki polskiej polityki europejskiej”, to znaczy nakłada obowiązek, by w polityce tej „w miarę swoich możliwości” zabiegały one, „aby Unia Europejska szanowała podstawowe wartości konstytucyjne wymienione w art. 227a”. Oczywiście, władze krajowe są do tego zobowiązane, ale nie tylko gdy idzie o ich politykę europejską, ale we wszystkich swoich działaniach, ponieważ konstytucja jest najwyższym aktem normatywnym w Polsce, a wszystkie organy władzy publicznej obowiązane są do jej respektowania. Wprowadzenie art. 227a, przynajmniej w części, którą tu kwestionuję, jest niepotrzebne i nic nowego nie wnosi, a może budzić wątpliwości prawne. Bo jeśli Polska uzna swoje uczestnictwo w Unii za szkodliwe, to i tak może z niej wystąpić, niezależnie od tego, na ile Unia szanuje wymienione w art. 227a wartości i traktuje je z powagą. [srodtytul]Wąsko określone[/srodtytul] Drugi przepis rozdziału Xa, wobec którego podnieść trzeba wątpliwości, to art. 227b. Stanowi on: „Rzeczpospolita może przekazać Unii Europejskiej kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach”. Brzmi on podobnie jak dzisiejszy art. 90 ust. 1, który zamiast o UE mówi o „organizacji międzynarodowej lub organie międzynarodowym”. Przepis ten jest więc zakreślony szerzej. Odnosi się bowiem nie tylko do Unii. Powstaje pytanie, czy jedynie Unia może być adresatem takiego przekazania. Jeśli tylko ona jest w tym przepisie wymieniona, to rozumując a contrario, nikt inny nie może się obok niej pojawić. W uzasadnieniu do projektu podkreśla się wszakże, iż „uchylenie art. 90 konstytucji nie oznacza, że Polska nie może przystępować do organizacji międzynarodowych wyposażonych w kompetencje władcze ze skutkiem bezpośrednim dla podmiotów prywatnych w państwach członkowskich”, lecz będzie to możliwe, gdy idzie o kompetencje „bardzo wąsko określone”. [srodtytul]Nie wiązać rąk[/srodtytul] Konstytucyjną podstawą takiego działania ma być art. 89 ustawy zasadniczej, ustanawiający tryb ratyfikacji przez Polskę niektórych najważniejszych umów międzynarodowych. W uzasadnieniu przyznaje się zarazem, że „uchylenie art. 90 konstytucji oznacza zniesienie podstawy prawnej dla generalnego przekazania kompetencji, tak jak to ma miejsce w przypadku członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej”. Nie jestem pewien, czy jest to dobre rozwiązanie. Polska nie powinna wiązać sobie rąk w takich sprawach. Nikt dziś nie jest w stanie powiedzieć, czy w przyszłości nie pojawi się organizacja lub organ międzynarodowy inny niż Unia, któremu kraj nasz dla własnego interesu chciałby powierzyć niektóre kompetencje swoich władz państwowych. Lepsze jest zatem adresowanie takich przepisów szeroko niż wąsko – do jednego tylko podmiotu. Przeniesienie do rozdz. Xa art. 90 w jego obecnym brzmieniu nie byłoby zatem złym pomysłem. [i]Autor jest profesorem Uniwersytetu Warszawskiego, znawcą tematyki konstytucyjnej, stałym współpracownikiem „Rzeczpospolitej”[/i] Komentarz do Konstytucji RP art. 84, 217 [Agnieszka Bien-Kacala, Jacek Wantoch-Rekowski] on Amazon.com. *FREE* shipping on qualifying offers. Komentarz do Konstytucji RP art. 84, 217
W prezentowanym tomie przedstawiono komentarz do art. 87–91 Konstytucji RP. Polska koncepcja konstytucyjnego unormowania systemu źródeł prawa jest nowatorska i może być wzorcem dla współczesnych konstytucji demokratycznych, jako nowa, obligatoryjna „materia konstytucyjna”. Szczególnie wartościowa w Konstytucji jest zasada z art. 9 przestrzegania wszystkich form prawa międzynarodowego (a zwłaszcza unijnego), mającego ponadpaństwową wartość, jako nienaruszalna gwarancja przestrzegania standardów demokracji. Gwarancją krajową są nowe, daleko idące uprawnienia prawodawcze samorządu terytorialnego, promujące wspólnoty samorządowe, jako zabezpieczenie przed biurokratyczną i polityczną centralizacją treści:Wykaz skrótówKomentowane przepisy Konstytucji RPArtykuł 871. Uregulowania w poprzednich konstytucjach2. Uregulowania w innych państwach Unii Europejskiej3. Pojęcie źródeł prawa w rozdziale III Konstytucji RP4. Zamknięty katalog źródeł prawa w art. 87 Konstytucji RP5. Akty powszechnie obowiązujące w art. 87 Konstytucji RP6. Hierarchia aktów normatywnych w art. 87 Konstytucji RP7. Miejsce innych aktów normatywnych w systemie źródeł prawa8. Prawo miejscowe jako akty powszechnie obowiązująceArtykuł 881. Uregulowania w poprzednich konstytucjach2. Uregulowania w innych państwach Unii Europejskiej3. Geneza i ogólne zasady jawności prawa4. Ogłoszenie aktów normatywnych jako warunek ich wejścia w życie5. Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych6. Ogłaszanie umów międzynarodowych Artykuł 89 1. Uregulowania w poprzednich konstytucjach 2. Uregulowania w innych państwach Unii Europejskiej3. Ustawowa zgoda na ratyfikację umowy międzynarodowej4. Wybór trybu ratyfikacji5. Prezes Rady Ministrów jako organ powiadamiający Sejm o wyborze trybu ratyfikacji6. Ustawa o umowach międzynarodowych (art. 89 ust. 3) Artykuł 901. Uregulowania w poprzednich konstytucjach2. Uregulowania w innych państwach Unii Europejskiej3. Współczesne pojęcie suwerenności państwowej4. Istota i granice przekazania kompetencji państwowych5. Procedury przekazania kompetencji (art. 90 ust. 2 i 3)6. Procedura regulująca drogę ustawowej zgody na przekazanie kompetencji (art. 90 ust. 2)7. Zgoda na przekazanie kompetencji w drodze referendum (art. 90 ust. 3) Artykuł 911. Uregulowania w poprzednich konstytucjach2. Uregulowania w innych państwach Unii Europejskiej3. Charakter prawny ratyfikowanej umowy międzynarodowej w świetle art. 91 ust. 1 Konstytucji RP (art. 91 ust. 1)4. Charakter prawny umów międzynarodowych ratyfikowanych za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie (art. 91 ust. 2)5. Prawo stanowione przez organizację międzynarodową i jego obowiązywanie w Polsce (art. 91 ust. 3)Bibliografia opracowań naukowych Andrzej Bałaban Prof. zw. dr hab. Konstytucjonalista, kierownik Katedry Prawa Konstytucyjnego na Wydziale Prawa Uniwersytetu Szczecińskiego. Autor blisko 300 publikacji naukowych. Odbywał liczne staże naukowe i wykłady w USA, Niemczech, we Francji, Włoszech, w Szwecji, na Litwie i Ukrainie w czasie pobytów i konferencji naukowych. Pełnił funkcje Rektora i Prorektora PWSZ w Gorzowie Wlk. oraz Prorektora Uniwersytetu Szczecińskiego. Książki tego autora Bibliografia opracowań naukowych Bałaban A. (red.), Rada Ministrów. Organizacja i funkcjonowanie, Zakamycze, Kraków 2002. Bałaban A., Akty wewnętrznie obowiązujące, [w:] Konstytucyjny system źródeł prawa w praktyce, A. Szmyt (red.), Warszawa 2005. Bałaban A., Appropration of Compences by using National Legal Terms. Constituzione, Economia, Globalizazione. Neapol 2013. Bałaban A., Co można wytknąć wytycznym ustawowym. Rzeczpospolita z 14 lutego 2002, s. C 4. Bałaban A., Instytucja rozporządzenia w świetle postanowień Konstytucji PRL i praktyki, Państwo i Prawo 1975, nr 3. Bałaban A., Polskie problemy ustrojowe, Zakamycze, Kraków 2003. Bałaban A., Pozycja ustrojowa i funkcje Sejmu, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2003. Bałaban A., Ustawa a pewność prawa, [w:] Ustawy incydentalne w polskim porządku prawnym, M. Granat (red.), Wydawnictwo Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2013. Bałaban A., Ustawa o tworzeniu prawa, [w:] W służbie dobru wspólnemu. Księga pamiątkowa prof. J. Trzcińskiego, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2012. Bałaban A., Uwagi o charakterze prawnym zasad prawidłowej legislacji, [w:] Minikomentarz dla Maksiprofesora. Księga jubileuszowa profesora Leszka Garlickiego, (red.) M. Zubik, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2017. Bałaban A., Paradygm of Postcomunistic Constitution, 5-th International Multidisciplinary Conference. Albena 2018. Bałaban A., Prawo miejscowe samorządu terytorialnego w systemie źródeł prawa, [w:] Samodzielność ustrojowa samorządu terytorialnego w Polsce, K. Skotnicki (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2020. Bałaban A., Unijne środki ochrony jednostek i podmiotów gospodarczych, [w:] Konstytucjonalizm polski, A. Gajda, K. Grajewski, A. Rytel, P. Uziębło, M. Wiszowaty (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2020. Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Beck, Warszawa 2009. Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Beck, Warszawa 2008. Barcz J., Górka M., Wyrozumska A., Instytucje i prawo Unii Europejskiej, Lexis-Nexis, Warszawa 2012. Bień-Kacała A., Źródła prawa wewnętrznie obowiązującego w Konstytucji RP z 1997, Toruń 2013. Bosek L., Bezprawie legislacyjne, LexisNexis, Warszawa 2007. Brodecki Z., Prawo europejskiej integracji, Wydawnictwo Prawnicze PWN, Warszawa 2001. Bryk A., Konstytucjonalizm. Od czasów starożytnego Izraela do liberalnego konstytucjonalizmu amerykańskiego, Wydawnictwo UJ, Kraków 2013. Cała-Wacinkiewicz E., Fragmentacja prawa międzynarodowego, Beck, Warszawa 2018. Capik B., Łazowski A., Komentarz do Konstytucji, (red.) M. Safjan, L. Bosek, Tom II, Beck, Warszawa 2016. Ciapała J., Prezydent w systemie ustrojowym Polski, Warszawa 1999. Czapliński W., Wyrozumska A., Prawo międzynarodowe, Beck, Warszawa 2004. Dąbek D., Prawo miejscowe, Wolters Kluwer, Warszawa 2007. Działocha K., Konstytucyjne cechy ustawy, [w:] Postępowanie ustawodawcze w polskim prawie konstytucyjnym, J. Trzciński (red.), Warszawa 1994. Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne, Wolters Kluwer, Warszawa 2020. Góralczyk W., Prawo międzynarodowe publiczne, Wydawnictwo Prawnicze PWN, Warszawa 2001. Górecki D., Polskie prawo konstytucyjne, Wolters Kluwer, Warszawa 2007. Granat M., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2021. Grzybowski M. (red.), Prawo konstytucyjne, Temida, Białystok 2008. Gutowski M., Kardas P., Wykładnia i stosowanie prawa w procesie opartym na Konstytucji, Beck, Warszawa 2017. Hauser A., Prawo jednostki do sądu europejskiego, Beck, Warszawa 2017. Izdebski H., Fundamenty współczesnych państw, LexisNexis, Warszawa 2007. Jabłońska-Bonca J., Wprowadzenie do prawa, LexisNexis. Warszawa 2004. Jabłońska-Bonca J., Wstęp do nauk prawnych, Poznań 1994. Jaskiernia J., Wielka, duża i mała ratyfikacja – typy procedur wyrażania zgody na ratyfikację przez Prezydenta umowy międzynarodowej w świetle Konstytucji RP, [w:] Instytucje prawa konstytucyjnego w dobie integracji europejskiej, M. Laskowska (red.), Warszawa 2009. Karpiuk M. (red.), Akty normatywne i administracyjne, Difin, Warszawa 2009. Kenig-Witkowska M. (red.), Prawo instytucjonalne Unii Europejskiej. Beck, Warszawa 2011. Kustra A., Przepisy i normy integracyjne w konstytucjach wybranych państw członkowskich, Toruń 2009. Kustra E., Wstęp do nauk o państwie i prawie, Toruń 1997. Lang W., Wróblewski J., Zawadzki S., Teoria państwa i prawa, PWN, Warszawa 1979. Leszczyński L., Tworzenie generalnych klauzul odsyłających, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2000. Leszczyński P., Regulacja stosunków między państwem a nierzymskokatolickimi Kościołami i związkami wyznaniowymi określona w art. 25 ust. 5 Konstytucji, Gorzów Wielkopolski 2012. Ludwikowski R., Prawo konstytucyjne porównawcze, Dom Organizatora, Toruń 2000. Małajny Polskie prawo konstytucyjne na tle porównawczym, Beck, Warszawa 2013. Malinowski A. (red.), Zarys metodyki pracy legislatora, Warszawa 2008. Masternak-Kubiak M., Konstytucyjnoprawne podstawy przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, Przegląd Sejmowy 2003, nr 5. Masternak-Kubiak M., Umowa międzynarodowa w prawie konstytucyjnym, Wydawnictwo Prawnicze PWN, Warszawa 1997. Michałkiewicz-Kądziela E., Prawo do tożsamości człowieka w prawie polskim i międzynarodowym, Beck, Warszawa 2020. Mik C., Jus Cogens in Contemporary International Law, Polish Yearbook of International Law 2013, vol. 33. Milczarek E., Prywatność w internecie, Beck, Warszawa 2020. Nowacki J., Tabor Z., Wstęp do prawoznawstwa, Zakamycze 2002. Opałek K., Wróblewski J., Zagadnienia teorii prawa, PWN, Warszawa 1969. Piotrowski R., Spór o model tworzenia prawa, PWN, Warszawa 1988. Ross A., On Law and Justice, London 1958. Rot H., Elementy teorii prawa, Wrocław 1994. Rozmaryn S., Konstytucja jako ustawa zasadnicza, Warszawa 1967. Rozmaryn S., Ustawa w PRL, PWN, Warszawa 1964. Safjan M., Bosek L., Konstytucja RP. Komentarz, tom II, Beck, Warszawa 2016. Sarnecki P. (red.), Prawo konstytucyjne RP, Beck, Warszawa 2011. Sozański J., Ogólne zasady prawa a wartości Unii Europejskiej, Toruń 2012. Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa, Beck, Warszawa 2003. Taborowski M., Konsekwencje naruszenia prawa Unii Europejskiej przez sądy krajowe, Wolters Kluwer, Warszawa 2012. Tuleja P., Stosowanie Konstytucji w świetle zasady jej nadrzędności, Zakamycze 2003. Uziębło P., Kompetencje prawotwórcze organów administracji publicznej, [w:] Zarys legislacji administracyjnej, W. Bajkowski (red.), Wrocław 2010. Wacinkiewicz D., Zaspokajanie potrzeb wspólnot samorządowych, Beck, Warszawa 2016. Wiącek M., Źródła prawa, [w:] Konstytucja RP. Komentarz, M. Safjan, L. Bosek (red.), Beck, Warszawa 2016. Wieciech T., Konwenanse konstytucyjne, Wydawnictwo UJ, Kraków 2011. Wierzbowski M. (red.), Prawo administracyjne, Wolters Kluwer, Warszawa 2017. Wojtyczek J., Przekazywanie kompetencji organizacjom międzynarodowym. Wybrane zagadnienia, Kraków 2007. Wróblewski J., Zasady tworzenia prawa, PWN, Warszawa 1989. Wronkowska S., Ziembiński Z., Zarys teorii prawa, Poznań 2001. Wronkowska S., Komentarz do zasad techniki prawodawczej (współautorstwo M. Zieliński), Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2004. Wronkowska S., Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa, Poznań 2005. Zalasiński T., Zasada prawidłowej legislacji w poglądach Trybunału Konstytucyjnego, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2008. Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady. Reguły. Wskazówki, LexisNexis, Warszawa 2002. Ziembiński Z., Wartości konstytucyjne, PWN, Warszawa 1972. Zimmerman J., Dobosz P., Źródła prawa administracyjnego, Zakamycze 2005. Zirk-Sadowski M., Wprowadzenie do filozofii prawa, Zakamycze 2000. Zubik M., Konstytucja RP w tezach orzeczniczych TK i wybranych sądów, Beck, Warszawa 2008.
ZMIANA KONSTYTUCJI. Art. 235. 1. Projekt ustawy o zmianie Konstytucji może przedłożyć co najmniej 1/5 ustawowej liczby posłów, Senat lub Prezydent Rzeczypospolitej. 2. Zmiana Konstytucji następuje w drodze ustawy uchwalonej w jednakowym brzmieniu przez Sejm i następnie w terminie nie dłuższym niż 60 dni przez Senat. 3.
Konstytucja Rzeczypospolitej PolskiejArtykuł 90. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach. Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

c) determine the defectiveness of the process of appointing a judge and, as a result, to refuse to regard a person appointed to a judicial office in accordance with Article 179 of the Constitution as a judge – are inconsistent with Article 2, Article 8(1), Article 90(1) and Article 179 in conjunction with Article 144(3)(17) of the Constitution.

Art. 87. 1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. 2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego. Art. 88. 1. Warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie. 2. Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa ustawa. 3. Umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie są ogłaszane w trybie wymaganym dla ustaw. Zasady ogłaszania innych umów międzynarodowych określa ustawa. Art. 89. 1. Ratyfikacja przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa dotyczy: 1) pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych, 2) wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji, 3) członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej, 4) znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym, 5) spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy. 2. O zamiarze przedłożenia Prezydentowi Rzeczypospolitej do ratyfikacji umów międzynarodowych, których ratyfikacja nie wymaga zgody wyrażonej w ustawie, Prezes Rady Ministrów zawiadamia Sejm. 3. Zasady oraz tryb zawierania, ratyfikowania i wypowiadania umów międzynarodowych określa ustawa. Art. 90. 1. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach. 2. Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. 3. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125. 4. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Art. 91. 1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy. 2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową. 3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami. Art. 92. 1. Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. 2. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać swoich kompetencji, o których mowa w ust. 1, innemu organowi. Art. 93. 1. Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu te akty. 2. Zarządzenia są wydawane tylko na podstawie ustawy. Nie mogą one stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów. 3. Uchwały i zarządzenia podlegają kontroli co do ich zgodności z powszechnie obowiązującym prawem. Art. 94. Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa. 9fogbR.
  • 486rp76oz7.pages.dev/336
  • 486rp76oz7.pages.dev/5
  • 486rp76oz7.pages.dev/340
  • 486rp76oz7.pages.dev/122
  • 486rp76oz7.pages.dev/36
  • 486rp76oz7.pages.dev/134
  • 486rp76oz7.pages.dev/371
  • 486rp76oz7.pages.dev/110
  • 486rp76oz7.pages.dev/227
  • art 90 konstytucji rp